شرح دعای روز پانزدهم ماه رمضان در پنج فراز: 1.حقیقت خشوع 2. سوره ی انشراح 3. تأثیر تضرع برای دیگران 4.امنیت موجودات هستی 5. حقیقت ترس از خدا

دعای روز پانزدهم‏

«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ طَاعَةَ الْخَاشِعِينَ وَ اشْرَحْ فِيهِ صَدْرِي بِإِنَابَةِ الْمُخْبِتِينَ بِأَمَانِكَ يَا أَمَانَ الْخَائِفِينَ.»

ترجمه: اى خدا در اين روز طاعت بندگان خاشع خود را نصيب من گردان و شرح صدر عنایتم کن به حق تضرح برگزیدگان به حق امان دادنت اى ايمنى دل هاى ترسان!

شرح دعای روز چهاردهم ماه رمضان

شرح فراز اول دعای روز پانزدهم ماه رمضان

«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ طَاعَةَ الْخَاشِعِينَ» اى خدا در اين روز طاعت بندگان خاشع خود را نصيب من گردان!

حقیقت خشوع

 خشوع به معنای فروتنی درونی و قلبی است در مقابل خضوع که به فروتنی بیرونی و رفتاری اطلاع می شود.

طاعت خاشعانه تنها طاعتی است که مقبول خداوند بوده در نتیجه می تواند زندگی انسان را متحول سازد. ولی اگر طاعت خاشعانه نباشد یقینا به خاطر نداشتن تداوم، جامعیت، خلوص و معرفت نمی تواند نقش عمده ای را در تحول انسان باعث شود و صد البته خداوند نیز آن را قبول نمی کند.

خشوع در یکی از مشهورترین طاعات را بررسی می کنیم: قرآن نماز بدون خشوع را سنگین معرفی می کند « وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعينَ» (بقره: 45) سنگین بودن نماز تنها ذهنی است.

زیرا چند رکعت نماز خواندن کار زیادی را نمی برد. این سنگینی ذهنی سبب خواهد شد تا کیفیت نماز پایین آمده و نمازگزار در پی اتمام سریع آن باشد و حتی انجام آن را به انتها وقت بیاندازد و در پی صحت آن نبوده و آن را همیشه به جای نیاورد مگر این که عادت به خواندن نماز داشته باشد و عادت نیز نماز را از روح تهی می سازد.

 با این حساب نمی توان از این چنین نماز انتظار داشت که ناهی از فحشاء و منکر باشد و موجب معراج مؤمن گشته و او را به مقام قرب برساند.

خشوع و فروتنی درونی وقتی به وجود می آید که انسان نسبت به خداوند هراس و محبت داشته باشد. هراس و محبت، با تقوا و کیفیت بخشی به طاعات به دست می آید. گناهان را ترک کنیم و آداب مربوط به هریک از واجبات را رعایت کنیم.

شرح فراز دوم:

«وَ اشْرَحْ فِيهِ صَدْرِي» و شرح صدر عنایتم کن!

سوره ی انشراح

 شرح صدر به معنای وسعت روح و بالا رفتن ظرفیت و عمق پیدا نمودن تفکر و دریافت بصیرت است.

قرآن در سوره ی انشراح، یکی از نعمت های بزرگی که به پیامبرش اعطا نموده است را شرح صدر معرفی می کند. «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ، وَ وَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ، الَّذِى أَنقَضَ ظَهْرَكَ » شرح صدر که در دعای روز پانزدهم آمده موجب می شود تا بار مشکلات کمر شکن روی دوش انسانی سنگینی نکند.

همچنان که حضرت موسی برای آغاز مأموریت خود و رفتن سراغ فرعون برای نجات بنی اسرائیل از خداوند می خواهد که: « رَبِّ اشْرَحْ لي‏ صَدْري، وَ يَسِّرْ لىِ أَمْرِى» (طه: 25 و 26)

شرح صدر سبب می شود تا انسان به راحتی بتواند مسئولیت های اجتماعی را به انجام برساند چیزی که کمتر مسئولین سیاسی و اجتماعی کشورها از آن برخوردار هستند بسیار از حاکمان نه تنها باری از دوش مردم خود  بر نمی دارند بلکه بیشتر بر دوش آنها بار می گذارند و خودشان را نیز به انواع زشتی های آلوده می سازند.

عمل به دستورات اسلام عزیز می تواند این شرح صدر را ایجاد نماید «فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلام»‏ (انعام: 125) راز برتری دین اسلام و تفوق مسلمانان واقعی بر دیگران نیز در همین است. در سوره ی انشراح ثمره داشتن شرح صدر بلند آوازه شدن بیان شده است. « وَ رَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ»

شرح فراز سوم دعای روز پانزدهم ماه رمضان

«بِإِنَابَةِ الْمُخْبِتِينَ» به حق تضرح برگزیدگان!

تأثیر تضرع برای دیگران!

 «انابه» به معنای تضرع و زاری به درگاه خداوند است و مخبتین به معنای برگزیدگان است.

انسان ها به شدت تحت تأثیر یکدیگر قرار دارند. بیماری های روحی و جسمی آنها به یکدیگر سرایت نموده و معنویت و نشاطشان نیز می تواند روی دیگران تأثیر مثبت بگذارد.

نماز شب یک مؤمن می تواند تا چهل خانه را از اطراف لایق رحمت خاص پروردگار بنماید. یکی از راه های تعاون بر خوبی و پارسایی صرف خوب بودن است. لازم نیست حتما پند و اندرزی در کار باشد انسان با خوب بودن خود عطر خوبی را در اطراف خود منتشر می سازد.

انابه و تضرع انسان های پاک می تواند این تأثیر را داشته باشد که انسان های پیرامون آنها خاشع شده و روحشان وسعت یافته و نگاهشان به دنیا و آخرت عمیق شود.

دایره ی این تأثیر بسته به میزان برگزیده شده گی آنها و خلوص در تضرع آنهاست. قطعا ناله های نیمه شب امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سرچشمه ی احساس های معنوی انسان ها و تسبیح همه ی موجودات جهان هستی است.

یک قطره اشک او برکتی می یابد که هزاران چشمه از آن می جوشد و باران باران اشک مهربانی و معنویت از چشمان مردم دنیا جاری می گردد.

خداوند از تأثیر زبور خواندن حضرت داوود روی حیوانات اطرافش سخن می گوید: « وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلاً يا جِبالُ أَوِّبي‏ مَعَهُ وَ الطَّيْر»(سبأ: 10)

 در احادیث روایات زیادی از این تأثیر سخن گفته اند. مثلا یکی از آداب نماز این ادب است که لباس بیشتری را در هنگام نماز مورد استفاده قرار دهید زیرا لباس های شما نیز با شما تسبیح می گویند!

شرح فراز چهارم:

«بِأَمَانِكَ» به حق امان دادنت!

امنیت موجودات هستی

مضامین دعای روز پانزدهم با استمداد از نام امین مورد درخواست قرار گرفته است.

امین به کسی می گویند که دیگران با اتکا به سخن او و قدرت او احساس امنیت و آرامش می کنند. خداوند برنامه های مختلفی را برای حفظ و یا ایجاد امنیت موجودات جهان هستی تدارک دیده است. نحوه ی بقاء نسل موجودات، ساز و کار رزق دهی به آنها، بعثت انبیا و نزول کتب آسمانی برای ایجاد امنیت روانی، وجود قوانین تخلف ناپذیر و … همه و همه موجب شده است تا زمین با این همه ی تباهی که توسط خود انسان ها در آن انجام می پذیرد قابل سکنی بوده و انسان ها و همه ی موجودات بتوانند در مسیر رشد خود حرکت کنند.

فرشتگان بیشترین مخلوقات جهان آفرینش هستند که از تعداد قطرات باران نیز بیشترند. فرشتگان بدون هیچ کندی و با دقت زیاد و علم کامل همه ی اوامر خداوند را در جهت تدبیر جهان هستی و ایجاد امنیت اطاعت می کنند.

شرح فراز پنجم دعای روز پانزدهم ماه رمضان

«يَا أَمَانَ الْخَائِفِينَ» اى ايمنى دل هاى ترسان!

حقیقت ترس از خدا

ترس موجب ناامیدی است. و طبق ضرب المثل معروف که

«در ناامیدی بسی امید است» هیچ انسانی در اوج ناامیدی نمی تواند منکر روزنی امید باشد. این روزن امید همان احساس خوشایندی است که خداوند در انسان ها ایجاد می نماید.

قرآن از قول حضرت نوح که قومش را نصیحت می کرد نقل می کند که: « فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذيرٌ مُبينٌ» (ذاریات: 50)

هشدار در انسان ترس ایجاد می کند هرچند این ترس از خداوند و عذاب های اوست ولی باز خود او آغوش می گشاید و برای آنها که ترسیده اند پناهگاه می شود و امنیت ایجاد می کند. مادری که فرزند خود را تنبیه می کند،  همو آغوش می گشاید تا فرزندش در پناه او احساس امنیت و آرامش کند.

ترس از خداوند در واقع ترس از خود است ترس از دشمنی است که در درون ما خانه کرده است و جز به هلاکت ما راضی نمی شود. و الا خدا که ترس ندارد.

 خدایی که جامع همه ی صفات جمال و کمال است ترس دارد؟! اگر خدا ترس دارد پس دیگر چه ترس ندارد؟! ترس از خدا ترس از عدالت اوست. عدالتی که بخششی در آن نیست! « الهی عاملنا بفضلک و لا تعاملنا بعدلک یا کریم!»